تجزیه و تحلیل کلام و متن
تجزیه وتحلیل کلام در حقیقت بررسی و تجزیه و تحلیل زبان مورد استفاده است. تحلیل گران کلام در مورد کاربرد زبان مطالعه می کنند.
دو کاربرد اصلی و مهم زبان نقش ارتباطی و اطلاع رسانی آن و نقش تعاملی و تبادل اندیشه می باشد.
گفتار بعلت کیفیت صدا و لحن تأثیر بیشتری بر شنونده دارد تا نوشتار بر خواننده. همچنین گوینده می تواند در حین گفتار از آهنگ ، نواخت ، تن صدا مکث و حرکات دست و صورت یا حرکات فرازبانی استفاده کند.
در عوض نویسنده برای تأثیر بیشتر بر خواننده ، از علائم نقطه گذاری ، ایرانیک نویسی ، پررنگ نویسی ، زیرخط دار نویسی و غیره استفاده می کند.
زبان نوشتاری و زبان گفتاری
تولیدکنندگان زبان در کاربرد زبان نوشتاری و زبان گفتاری رفتاری متفاوت دارند. در زبان گفتاری گوینده می تواند از تأثیرات کیفیت صدا و همچنین حرکات صورت ، حالات چهره و ژست های مختلف استفاده کند. در ضمن می تواند تولید نظام ارتباطی را کنترل کند و همچنین آنرا در موقعیت های مناسب پردازش کند. گوینده می تواند آنچه را گفته کنترل کند و دریابد که آیا توانسته است مقصود خود را برآورده سازد. همچنین می تواند در ضمن گفتار همزمان گفته های بعدی خود را بسنجد.
اما بهرحال در زبان نوشتار نویسنده وقت بیشتری برای تفکر و پردازش واژگان و جملات خود دارد. نویسنده حتی می تواند برای یافتن واژه ای به فرهنگ لغت مراجعه کند.
متن
متن عبارت است از ثبت کلامی عمل ارتباطی .
متن واحدی است بزرگتر از جمله، که می تواند بشکل گفتاری یا نوشتاری باشد. یک متن معمولاً از چند جملۀ منسجم و مرتبط که دارای یک پیام است، تشکیل شده است.
البته یک متن می تواند حداقل یک جمله باشد.
یکی از پراستفاده ترین تعاریف متن که توسط بوگراند و درسلر1981 ارائه شده عبارتست از:
متن رویدادی ارتباطی است که دارای خصوصیات زیر می باشد:
- پیوستگی
- انسجام
- نیت مندی
- پذیرفتگی
- اطلاع دهندگی
- موقعیت مندی
- بینامتنیت
البته بر طبق دیدگاههای نقد ادبی جدید لزومی بر وجود قصد و نیت نویسنده در متن نیست و حتی گاهی خواننده در جریان استخراج نیت نویسنده ، قصد و نیت خود را بر متن تحمیل می کند.
پژوهشگران پساساختارگرا متن را فرایندی پویا می دانند. به نظر آنان متن بسته نیست ، بلکه در جریان هر خوانش صورتی نو به خود می گیرد و بنابراین معنای آن ثابت نیست، بلکه در جریان هر خوانش معناها یا ابعاد معنایی تازه ای از سوی خواننده بر آن تحمیل می شود، یا به آن راه می یابد. پس متن همواره در دست تفسیر و تعبیر است و بدین جهت فرایندی پویاست.
متن گفتاری
متن گفتاری عبارتست از ضبط عمل ارتباطی بر روی نوار.
توانش متنی
توانش متنی یکی از زیرشاخه های توانش زبانی است، به معنای توانایی ساختن یک متن ، تفسیر و درک آن و فهمیدن اینکه آیا یک متن مفهوم کاملی دارد یا خیر.
رابطۀ میان گفتار و نوشتار
دو نقش اصلی زبان نوشتاری عبارتند از :
نقش ذخیره ای که ارتباط را در زمان و مکان ممکن می سازد.
نقشی که زبان را به صورت بصری درمی آورد.
تفاوت میان زبان گفتار و نوشتار
نحو زبان گفتاری نسبت به زبان نوشتاری از سازمان دهی کمتری برخوردار است.
در زبان نوشتاری از نشانه های فرازبانی بسیاری برای ایجاد ارتباط بین بندها استفاده می شود.
موضوع کلام
topic
منظور از موضوع کلام همان موضوع صحبت است ، یعنی آنچه راجع به آن صحبت می شود. این جملات نیستند که موضوع دارند، بلکه گویندگان موضوع کلام را بوجود می آورند. موضوع در تمام قسمتهای متن بصورت سلسله مراتبی وجود دارد. فهم و درک یک متن نه تنها بستگی به معلومات و دانش زبانی ما دارد ، بلکه بستگی به معلومات فرازبانی ما یعنی بافتی که آن متن در آن بوجود آمده است نیز دارد.
تحلیل گر کلام برای بررسی و تحلیل کلام باید اطلاعاتی راجع به سن ، جنس و پیشینۀ زبانی گوینده و شنونده ، بافت و موقعیت زمانی و مکانی کلام، محتوی کلام، آغاز و پایان کلام داشته باشد.
گاهی مرزهای کلیشه ای برای آغاز و پایان یک متن وجود دارد. مانند:
یکی بود یکی نبود. روزی روزگاری . به نام خدا. بالارفتیم ماست بود قصۀ ما راست بود.....
بنابه گفتۀ هاکت در هر جمله دو قسمت را می توان از هم متمایز نمود:
مبتدا یا نهاد یا موضوع کلام
خبر یا گزاره یا تفسیر کلام
ابتدا گوینده موضوعی را اعلام می کند که نو و جدید است و سپس راجع به آن توضیحاتی می دهد که کهنه و قدیمی است.
هر متن می تواند عنوان داشته باشد . ( عنوان ) با موضوع کلام مساوی است . به اعتقاد جانسون و فورد عنوان به درک بهتر متن کمک می کند.
گوینده چگونه کلام خود را ساختاربندی می کند؟
پاراگراف و پاراتون
مرزبندی کلام در نوشتار پاراگراف و در گفتار پاراتون نامیده میشود. وقتی موضوع کلام عوض شود ، گوینده یا نویسنده آنرا در پاراگراف یا پاراتون دیگری مطرح می کند. در گفتار مرز میان پاراتونها با مکث و آهنگ کلام مشخص می شود. پاراگراف را می توان تیغه بندی کلام نامید. در هر پاراگراف تنها یک موضوع مطرح می شود ، اما یم موضوع را می توان در بیش از یک پاراگراف مطرح کرد.
ارجاع
ارتباطی که میان واژه ها و اشیاء برقرار است را رابطۀ ارجاع می نامیم. گوینده فردی است که ارجاع می دهد ، یعنی بیان خود را بوسیلۀ عمل ارجاع می آراید.
بینامتین
بینامتین بعبارت ساده یعنی هر متنی با متن قبلی خود ارتباط دارد. ریشه مفهوم بینامتنین را بعضی در دیدگاه سوسور جستجو می کنند و بعضی دیگر در نظریات باختین. اما حداقل پیدایش لفظ بینامتین را همه به ژولیا کریستوا نسبت می دهند.
ژولیا کریستوا بر آنست که هر متنی بر دو محور استوار است :
محور افقی ، که نویسنده متن را به خواننده متصل می کند و محورعمودی که متن را به متون دیگر متصل می کند و آنچه این دو محور را بهم متصل می کند رمزگان مشترک آنهاست.
انواع متن
ادبی ( انواع شعر، نظم ، نثر ) -
داستانی ( انواع قصه ، حکایت ، افسانه ، رومان) -
توصیفی ( سفرنامه ، بیوگرافی ...) -
مقاله ای ( مقالات روزنامه ها ، مجلات ، انشا ، نقد ...) -
حقوقی و دستورالعملی ( دستورالعمل آشپزی ، دستورالعمل دارویی ، بندهای قانونی و قضایی ...) -
اطلاعی ( مقالات علمی، دایرة المعارف، خبر، راهنمای توریستی، راهنمای موزه ها ، بروشور محصولات بهداشتی آرایشی...)
مهارت های زبانی
چهار مهارت استفاده از زبان عبارتند از :
خواندن - نوشتن - گفتن - شنیدن -
گفتن و نوشتن استفادۀ تولیدی از زبان هستند.
شنیدن و خواندن استفادۀ دریافتی از زبان هستند.
این چهار مهارت تنها راههای استفاده از زبان نیستند. راههای استفاده از زبان را بطورکلی می توان به دو دسته تقسیم کرد:
گفتار برونی - (اِزوفازیا از لاتین اِزو= برونی ، فازیا = گفتار)
گفتار درونی - (اِندوفازیا از لاتین اِندو= درونی، فازیا= گفتار)
تفکر شفاهی یکی از انواع گفتار درونی است.
انسان به دو شکل فکر می کند :
- تفکرعملی - در هنگام تصمیم گیری های سریع و عکس العملی.
- تفکر شفاهی - در هنگام تصمیم گیری های عمیق و محاسباتی . (هنگامی که در مغزمان با خودمان صحبت می کنیم.)
خواندن بی صدای کتاب ، دعا و ثنای درونی ، نجوا و صحبت با خودمان در تنهایی از انواع دیگر گفتار درونی هستند.
متن کامپیوتری
کامپیوتر( رایانه) وسیله ایست برای محاسبات و ذخیرۀ اطلاعات . از طریق این وسیله می توان به شبکه ( اینترنت) وصل شد و اطلاعات جدیدی دریافت کرد و همچنین می توان با افراد دیگر ارتباط برقرار نمود.
شبکه( اینترنت)
متن های شبکه با متن های دیگر تفاوت دارند. نوشتار و تصاویر، صدا و نما همگی با هم در مقابل شما قرار گرفته اند. بدین سبب متن در شبکه به روش متون دیگر خوانده نمی شود. بلکه همزمان خوانده ، دیده و شنیده میشود . اینگونه متن را فرامتن می نامند. و کسانی که از شبکه استفاده می کنند کاربر نامیده میشوند.
در شبکه سایت های مختلفی وجود دارد و هر سایت ممکن است ازچندین صفحه تشکیل شده باشد.
زبان چت
زبان چت یک زبان کامپیوتری است ، یعنی ارتباط از طریق کانال کامپیوتر انجام می شود و یک زبان نوشتاری است، اما با نوشتارعادی تفاوت دارد. چت را می توان نامه نگاری دیداری یا تلفن نوشتاری ( تله نگاری ) نامید. ارتباط ازطریق چت بدون فکرانجام می شود و از این جهت شبیه به گفتار می باشد، تاجایی که می توان گفت چت زبان شفاهی نوشته شده ( زبان شفاهی دیداری) است، یا بعبارت دیگر زبان شفاهی است که بجای گوش از طریق چشم به ما می رسد.
در چت کردن بدلیل اینکه نوشتار بسرعت انجام می شود، بیشتر بصورت خلاصه نویسی می باشد و از علائم و نشانه های خاصی در آن استفاده می شود. اگر کاربری با زبان چت آشنا نباشد نمی تواند با شخص مقابل ارتباط برقرار کند.کاربران زبان چت چون اکثراً جوانان هستند ، این زبان بیشتردارای واژگان و اصطلاحات عامیانه است.
گاهی کاربران زبان چت بجای الفبای فارسی از الفبای لاتین استفاده می کنند که به آن فینگلیسی می گویند.
salam , chetori ? diruz koja budi? farda miram mosaferat ... چون الفبای انگلیسی نشانه های (خ و ق) را ندارد، کاربران گاهی این نشانه ها را بصورت
kh - gh -
و گاهی برای سادگی با علائم آوانگاری نشان می دهند.
X, G
Xubi? maGsud?
در زبان چت نقطه گذاری کمتر انجام می شود. تمام این مسائل باعث ابهامات زیادی پیش می آید که گاهی می تواند خنده دار باشد!
یادم می آید یک روز چت می کردم، از کاربر مقابلم پرسیدم : چه ماهی هستی . و چون علامت سؤالی نگذاشته بودم ، او بخیال اینکه ازش تمجید کرده ام ، از من تشکر کرد! و من بعد از کلی خنده این ابهام را برطرف نمودم و برایش نوشتم : متولد چه ماهی هستی ؟
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر